über das Wesen der actio. 181
„dum et in bonae fidei iudiciis in litem
„iuratur.
§. I. „Sed iudex polest praefinire certam sum-
„ltifim usque ad quam iuretur: licuit enim
„ei a principio nec deferre.
Dasselbe Recht des Judex wird auch schon von Pau-
lus anerkannt in L. 18» pr. de dolo. Da noch von
ihr die Rede sein soll, so muß ich die Stelle noch einmal
hersezen:
(Paulus) „Arbitrio iudicis in hac quoque actione
„restitutio comprehenditur, et nisi fiat
„restitutio, sequitur condemnatio quanti
„ea res est. Idep„ autem et hic et in
„metus causa actione certa quantitas non
„adiicitur, ut possit per contumaciam
„suam tanti reus condemnari, quanti actor
„in litem iurauerit; sed officio iudicii
„debet in utraque actione taxatione ius- *
„iurandum refrenäfe.”
Dies Recht des Judex, das Juramentum durch Hin-
zufügung einer Taxation zu beschränken, war zu Ulpian's
Zeit noch nicht ein so allgemein anerkantes, und er selbst
behauptet es nur für die bonae fidei indicia. L. 4*
§. 2. de in lit. iur.
(Ulpianus) „Iurare autem in infinit um licet. Sed an
„iudex modum iuriiurando statuere po.s-
„sit, ut intra certam quantitatem iuretur,
„ne arrepta occasione in immensum iure-
,,tur?' quaero, et quidem in arbitrio esse
„iudicis deferre iusiurandum nec ne con-
„8tat. An igitur, qui possit iusiurandum
„non deferre, idem possit taxationem iu-
„riiurando adiicere? quaeritur. Arbitrio
\ „tamen bonae fidei iudicis et hoc congruit.