DE ARCHITECTURA 
erit, palis ustulatis alneis aut oleagineis aut robusteis configatur, et car¬ 
bonibus compleatur, quemadmodum in theatrorum et muri fundationi¬ 
bus est scriptum ". Deinde tunc quadrato saxo murus ducatur iuncturis 
quam longissimis 2, ut maxime medii lapides coagmentis contineantur: 
tunc qui locus erit inter murum, ruderatione sive structura compleatur. 
Ita erit, ut possit turris insuper aedificari 
His perfectis navaliorum ea erit ratio, ut constituantur spectantia 
maxime ad septentrionem: nam meridianae regiones propter aestus ca¬ 
riem, tineam, teredines ", reliquaque bestiarum nocentium genera pro¬ 
creant, alendoque conservant: eaque aedificia minime sunt materianda 
propter incendia. De magnitudinibus autem finitio nulla debet esse; sed 
facienda ad maximum navium modum, ut etsi maiores naves subductae 
fuerint, habeant cum laxamento ibi collocationem 5 
Quae necessaria ad utilitatem in civitatibus publicorum locorum suc- 
currere mihi potuerunt, quemadmodum constituantur et perficiantur, in 
hoc volumine scripsi : privatorum autem aedificiorum utilitates, et eorum 
symmetrias in sequenti volumine ratiocinabor. 
ILLUSTRATIONES 
11 Recole Librum primum cap. 5, Librum tertium 
terrestres. Sed ipse met Plinius (VIII 74) loq 
Servii Tullii praetextis inquit, teredinum iniu 
4, et hunc Librum cap. 4. 
sensisse annis DLX ; et (XV 8) scripsit, vestiarium con 
2 Ambigua est phrasis, iuncturis quam lo 
mis . Ratus est Perraultius , hac phrasi indica 
a teredines ... amurca aspergi , aliisque locis teredi¬ 
sse Vitruvium, maiorem saxi dimensionem in muri 
s nominat in rebus terrestribus. Praeterea Columella 
ssitudine ponendam esse , ac minorem iuxta eius- 
(de Re Rust. IV 24) dixit, amurcam a vite teredinem 
em faciem. Credidit e contra Ortisius , lapides quan 
fugare. Quare cum Aldovrando (de Anim. insect. VII 
ingissimos adhibendos esse in parte exteriori, et in 
pag. 689), et Sellio (Hist. Nat. Tered.) concluden 
non satis accuratam esse illam distinctionen 
etandum esse locum pro juncturis inter se quam 
5 Quoniam de portubus agitur, non iniuct 
ssimis: Haec praehabenda esse Perraultii senten¬ 
tiae videt 
eorum oculis ichnographiam ce¬ 
erit Lectoribus 
: phrasis enim ita in magis obvio sensu 
accipitur 
lebris portus Os 
nsis a Claudio facti, et 
Traiano 
ninae de¬ 
ertiam fundationis methodum repraesentat Ta 
plificati subiiciam. Exhibet hunc iuxta 
bula XCI 
Fig. 32). Arcae duplices A B efformatae 
nem Tabula C, in qua primum inspicitur Clau¬ 
jus pharo praemunitus, et aedificiis ad grana¬ 
latis tabulis C et catenis D colligatae in hac in¬ 
iciuntur . Intervallum inter duas arcas eronibus ex 
a, et similes usus instructus . Post eius tergum vi¬ 
lva palustri repletis creta obstruitur ; inde machinis 
tur adiectio facta a Traiano, quae consistit in alio 
aqua extrahitur a media arça, et ea caementis morta¬ 
minori portu hexagono variis aedificiis circumdato 
nixtis impletur 
cum fossa, quae communicationi inserviebat inter hunc 
4 Sunt, qui confisi auctoritate Theophrasti (Hist 
et Tiberim. Ad ornamentum, duo numismata, unum 
Plant. V 4) 
et Plinii (Hist. Nat. XVI 80) arbitrantur, 
Claudii, alterum Traiani, quae memoratum portum ex¬ 
teredines di 
lci tantum vermes marinos, tineas autem 
hibent, retuli