DE ARCHITECTURA
CAPUT VIII
DE DIFFERENTIIS INTER LATINUM ET GRAECUM THEATRUM
In Graecorum theatris non omnia iisdem rationibus sunt facienda: quod
primum in ima circinatione, uti in latino trigonorum quatuor, in eo
quadratorum trium anguli circinationis lineam tangunt ; et cuius qua¬
drati latus est proximum scenae, praeciditque curvaturam circinationis,
ea regione designatur finitio proscenii ; et ab ea regione ad extremam
circinationem curvaturae parallelos linea designatur, in qua constituitur
frons scenae : per centrumque orchestrae proscenii regione parallelos
linea describitur, et , qua secat circinationis lineas, dextra ac sinistra
in cornibus hemicycli, centra designantur , et circino collocato in dex¬
tro ab intervallo sinistro circumagitur circinatio ad proscenii sinistram
partem , item centro collocato in sinistro cornu ab intervallo dextro
circumagitur ad proscenii dexteram partem * ': ita tribus centris hac
EMENDATIONES
et circino ... partem — Dabant Codices et Editiones saec. XV, et circino collocato in dextra ab intervallo
sinistro circumagatur circinatio ad proscenii dexteram partem ; item centro collocato in sinistro cornu ab inter¬
vallo dextro circumagitur ad proscenii dextram partem. Sic textus recipi non poterat, unde cum Codice Bo¬
noniensi locundus, et iuxta hunc reliqui Editores mutaverunt vocem secundam dexteram in sinistram; at in
jeius res abiit ; nam Galianus et Polenus, qui rem explicare tentaverunt secundum memoratam correctione
ibimetipsis contradicentes pro dextero cornu intellexerunt prius dexteram manum spectatorum, deinde de
teram proscenii partem declaraverunt spectatorum sinistram . Non est credibile , Vitruvium considerare voluisse
eamdem rem in eodem loco sub duplici aspectu . Non secunda vox dexteram, sed prima mutetur in sini¬
stram; ita omnia rite procedent, uti videre est in ILLUSTRATIONBUS,
ILLUSTRATIONES
1 Operi nunc manum admoveamus. Describatur cir¬
Aesculapii Epidauri repraesentato in Tabula LXXXIX
(Fig. 12): sed in theatro Telmissi in Tabula LXXXVII
A, uti in Tabula LXXXVII, et in ipso inscr
(Fig. 22) segmenta sunt eiusdem circuli continuatio
tria quadrata, quae cum angulis totam circur
ferentiam dividant in partes duodecim aequales: la
ompeiorum in Tabula XC, et Tau¬
1theatris P.
in Tabula XCI (Fig. 1
tus BB quadrati proximum s
12) segmenta sunt in li
scenae praefiniet prosce
nium ex part
nea recta. Praeter haec alia sunt exempla trium
quod ex altera terminatum
erit a linea CC c
ngente, et dupla diametro
moratorum generum, quae Canina collegit in suo (
orchestra
ae linea scenae frontem designabit.
(Arch. Gr. part. II cap. 7). Attamen his methodus,
collocato in dextero cornu D, inte
uae a Vitruvio indicatur, praeferenda videtur, quis
inistro circumagatur circinatio EF ad proscenii
spectatores in cornibus graduum sedentes meliu¬
pitum intuebantur — Altera observatio circa mo
n partem; item circini centro collocato in
ornu E, intervallo ED dextro circumagatur ci
quo caveae pulpitum coniungitur, versatur. In aliqui
latio DG ad proscenii dexteram partem : et ita or
bus theatris, uti Athenarum, Pompeiorum
chestra erit determinata . Non semper tamen theatr
nii, et Herculani per lineam rectam, et in
raeca, aut Graeco more delineata orchestram habue¬
missi et Epidauri, per obliquam pulpito ca¬
nt sic designatam. Reperi quidem sic orchestrae pe¬
batur — Generatim Graeca theatra porticum suj
detrum constitutam fi
uisse in theatro Herodis Athe¬
veam non habebant, si excipias Tauromenitanum
nis relato in Tabula LXXXVIII (Fig. 12), et in alio
trum: eorum caveae plerumque collibus incumbebant;