LIBER PRIMUS CAP. II
marmoris copia est ; sed aliud alio loco nascitur, quorum comparatio¬
nes difficiles sunt et sumptuosae . Utendum autem est, ubi non est
arena fossitia, fluviatica aut marina lota ". Inopiae quoque abietis aut
sappinorum vitabuntur utendo cupressu, populo, ulmo, pinu; reliqua¬
que his similiter erunt explicanda ’. Alter gradus erit distributionis,
cum ad usum patrum familiarum, aut ad pecuniae copiam, aut ad ele¬
gantiam, aut ad dignitatem ’ aedificia aliter disponentur. Namque aliter
urbanas domos oportere constitui videtur, aliter quibus ex possessionibus
EMENDATIONES
reliquaque ... explicanda — Communis lectio fere omnium Codicum et Editionum saec. XV dabat: reliqua-
que his similiter erunt explicanda. Edidit locundus, reliqua quoque his similia erunt explicanda, praeeuntibus
in vocibus reliqua quoque Codicibus Caesenate, et Mediolanensibus 1, 2, 3, et in voce similia Codicibus Bo-
noniensi, Florentino 1, et Sagrediano. Scriptura reliqua quoque aliquo modo admitti posset, sed ad hoc ne-
cessitas nos non impellit. Numquam autem recipi posset vox similia. Mens enim Vitruvii est , quod et reli¬
aut ad elegantiam, aut ad dignitatem — Dum in fere omnibus Codicibus habemus, aut ad eloquentide digni-
tatem, in paucis, nempe Vaticanis 12 s. m., 17 s. m., 18, Vallicelliano s. m., reperitur, aut ad elegantiae digni-
iit prima lectio inter Editores Sulpicio, Florentino, Veneto, Galiano, et Poleno; secunda locun
tatem. Placu
hilandro, Barbaro, Laëto, Rodo, Bipontinae, et Schneidero. Extra dubium videtur, se-
do, Machaeropioeo, P
m. Neque ad rem facit lo
eloquentiae dignit
cundam primae praehabendam esse, quia non bene sonat, ad
ret, dice
um videretur, ad eloque
çus a Pontedera allatus ad hanc tuendam lectionem ; si quid enim vale
tium dignitatem. At secunda mihi non perfecte quadrat, et meliorem induere formam potest. Quatuor pe
sonarum gradus distinguit Vitruvius, pro quibus disponenda erant aedificia, nempe patrum familiarum, foene¬
ratorum, beatorum sive delicatorum, et potentium; et quatuor pariter ab eo enumerari ipsorum usus opor-
tebat. Quare si dicatur aut ad elegantiam , aut ad dignitatem, duos usus habebimus, qui aliis duobus iam
memoratis coniuncti quatuor perficient; et praeterea elegantia et dignitas adamussim conveniunt hominibus bea¬
tis sive delicatis, et potentibus, qui in tertio et quarto gradu a Vitruvio constituuntur.
ILLUSTRATIONES
etiam ad auferendam terram subtiliorem admixtam sali
qui de duabus unam arborem faciunt. Hanc investi¬
ex Codicibus Vaticanis 3,8, 13, 14
liam lectionem
ationem exorsus est Pontedera, qui prius absurdam
rbytano s. m., q
hisiano 1, Wratislaviensi, et Guelfei
lemonstrat illorum sententiam, qui credunt sappinum
dant loca, et praesertim ex Vaticanis 8,13
esse carpinum atram; deinde aliam in medium profert
praebent secundum loca , fortasse eruert
nempe, quod sappinus duabus p sit picea sive
quasi Vitruvius scripsisset, ubi non est arena fos
unica p pinus sive rérug, et heinc infert porti
a aut marina secundum loca; et
utendum esse fluviatica
pini inferiorem esse illam sapineam dictam. Sed post
jo servatum cir¬
huic lectioni faveret silentium a Vitri
uaestionem adhuc obscuram
multa verba concludit,
ça hanc lotionem in loco, ubi de arena marina ag
piciones manifestare non est
esse . Si in re dubia s
nempe Libro secundo cap. 4 : ast a Palladio,
bile esse, abietem et sappinum
tum, dican
rat, et praeci
quibus in locis Vitruvium de
species abietum memoratas a
(de Re Rust.
materiarum ag
Theophra
ant. III 9), et nobis cognitas,
renae marin.
quos commendavisse à
quarum u
altera femina dicitur , et una ra¬
sunt etiam int
mos ad caelum elevatos , altera ad terr
ram inclinatos
ter quos Scamotius (Al
inculcent, int
habet. Nec difficultati locus datur, si utriusque arbo¬
r. and observ. w.
ex experimentis Higgins
ris pars inferior sappinea , et superior fu¬
rnea, vel
cements) liquet, sal
view of improvir
susterna, uti Pontederae placet,
marinum in mortario retardare solidationem operis, et
11 Agitur heic
de arena marina, lota aqua dulci
id promptius reddere ad imbibendum aëris humorem.
non solum ad diluendas particulas salis marini, sed
