LIBER PRIMUS CAP. II
CAPUT II
DE ARCHITECTURAE PRINCIPIIS
Architectura ' autem constat ex ordinatione, quae graece rééis dicitur;
et ex dispositione, hanc autem Graeci sé vocitant; et eurhythmia;
et symmetria ; et decore ; et distributione, quae graece oou dicitur,
Ordinatio est modica membrorum operis commoditas separatim,
universaeque proportionis ad symmetriam comparatio : haec componi¬
tur ex quantitate, quae graece vogórre dicitur : quantitas ' autem est
EMENDATIONES
quantitas ... sumptio — In maiore Codicum numero et Editionibus saec. XV reperitur lectio: quantitas au¬
tem est modulorum ex ipsius operis sumptio ; reliquae Editiones , et minor Codicum pars dant sumptione, uti
declaratur in THESAURO. Ad scripturam emendandam opus est Vitruvii mentem praenoscere: ipse, ut mihi y
detur, indicare voluit , quantitatem esse modulos ex ipso opere sumptos, et effectum con¬
partibus membrorum universi operis; quae congruunt cum superioribus verbis. Nam modica c
operis separatim respondet modulorum sumptioni ex ipso o
paratio ad symmetriam uni¬
versae proportionis refertur ad effectum convenient
tem ex singulis
rum universi operis. Quare
mutando tantum duas terminationes, syntaxis gratia, edidi : qua
intitas autem est modulorum ex ipso opere
sumptio. Schneiderus bonam ingressus erat viam, sed pedem retraxit.
ILLUSTRATIONES
1 Ut ad omnium captum definitiones a Vitruvio
porfil, Angli profil, Germani durchschniit. Est Sce¬
prolatae redigantur, et tot de medio tollantur ambi¬
pgraphia frontis et laterum inde abscedentiun
lis umbris ex
guitates ab Interpretum explicationibus subortae, eo¬
prout ad datam oculi alt
n ab obiecto, per lineas ad ocu¬
nem et eius di
rumque querimoniae obtruncentur, necesse erit
truvii verba clariori modo exponere. Itaque
lum perinde ac ad centrum respondentes, a
tam: id, quod conficitur, dicitur opus, huius compo¬
haec a nostris vocitatur prospettiva, a Gallis
nentia appellantur partes, et harum componentia mem¬
ctive, ab Hispanis alzado optico, ab Anglis per
appearance, a Germanis aussicht. luxta aliqu
bra ; haec praefatus sum,
quia in Vitruviana diction
non bene haec duo postr
ema vocabula distinguuntu
1, vel Sciographia dici deberet, scilicet umbrae
tio; sed melior vox scenograp
Ordinatio consistit in moderata constitutione c
quae ren
tatis, scilicet dimensionis cuiuslibet partis tam
non umbram indicat, et a Scriptoribus e
Hae deformationes nascuntur a meditatione
quam ad operis magnitudi
dine ad suum usum,
dulus, quo omnia in opere or
ione. Redeo ad principia. Eurhythmia consistit
et ex ea nasci
venienti dispositione et venusto aspectu me
im respicit aptam et elegant
brorum et partium. Symmetria autem est convenie
sationem. S
gna, seu deforma¬
tiones, quibus ad opus repraesent
andum super tabu¬
nmensus membrorum et partium inter se, et f
operis aspectus emen¬
lam, papyrum, et similia utimur, sunt ichnogre
Decor es
rum cum auctoritate,
raphia operis
raphia, et scenogr
in plano delinea
tio, areas i
ctum habendo ad
super datu
eius natt
repraesentans , quam nos dicimus pianta , Galli plan
suetudinem circa id
et loci dispensat
est commoda co
Germani
planta
raphia fro
litatis loci ubi opus coi
ii in rati
ctae repraesentatio mod
um usui sit futurum. Vitruvii mei
uam nos voca
imere nequivi: nec mor¬
alzato, Galli élévation g
trale, Hispani alzado geo-
m aptius et concisius e¬
datas a Vitruvianis, ali
metrico, An
gli geometrical elevatio
super vanas interpretatie
in, et Germani au¬
tonio (Elem. Arc
antur etiam operi¬
pribus, uti
aphiam demonsti
que Exposi
Dres parte
cab. Arch. Aedi
hanc Vitruvius omittit; et tunc nos
Aquino (V
eam appellamus spaccato o profilo, Galli profil, Hispani
Riegero (Elem. Arch. Civ. 1