DE ARCHITECTURA 
14 
catis: potentibus vero, quorum cogitationibus respu¬ 
blica gubernatur, ad usum collocabuntur: et omnino 
faciendae sunt aptae omnibus personis aedificiorum 
distributiones. 
CAPUT III. 
De partibus et terminationibus archite¬ 
cturde. 
Partes ipsius architecturae sunt tres : aedificatio, 
gnomonice, machinatio. Aedificatio autem divisa est 
bipartito, e quibus una est moenium et communium 
operum in publicis locis collocatio: altera est priva¬ 
torum aedificiorum explicatio. Publicorum autem 
distributiones sunt tres, e quibus una est defensionis, 
altera religionis, tertia opportunitatis. Defensionis 
est murorum turriumque et portarum ratio ad hosti¬ 
um impetus perpetuo repellendos excogitata. Reli¬ 
gionis, deorum immortalium fanorum aediumque sa¬ 
crarum collocatio. Opportunitatis, communium lo¬ 
corum ad usum publicum dispositio, uti portus, fora, 
porticus, balnea, theatra, inambulationes, ceteraque, 
quae iisdem rationibus in publicis designantur locis. 
2. Haec autem ita fieri debent, ut habeatur ratio fir¬ 
mitatis, utilitatis, venustatis. Firmitatis erit habita 
ratio, cum fuerit fundamentorum ad solidum depres¬ 
sio, et ex quaque materia copiarum sine avaritia di¬ 
ligens electio. Utilitatis autem, emendata et sine 
impeditione usus locorum dispositio, et ad regiones 
sui cuiusque generis apta et commoda distributio. 
Venustatis vero, cum fuerit operis species grata et 
elegans, membrorumque commensus iustas habeat 
symmetriarum ratiocinationes. 
CAPUT IV. 
De electione locorum salubrium. 
In ipsis vero moenibus ea erunt principia. Pri 
mum electio loci saluberrimi. Is autem erit excelsus 
et non nebulosus, non pruinosus, regionesque coeli 
spectans néque aestuosas neque frigidas sed tempe¬