DE ARCHITECTURA 
98 
nitus finitione, deinde in alterius, etid ultro citro cre¬ 
bre faciendo inconstans apparet sensibus, uti in can¬ 
tionibus cum flectentes vocem varietatem facimus 
modulationis. Itaque intervallis ea cum versatur, 
et unde initium fecit, et ubi desiit, apparet in sono¬ 
rum patentibus finitionibus: media autem carentiain¬ 
tervallis obscurantur. 3. Generavero modulationum 
sunt tria: primum quod Graeci nominant or, 
secundum ua, tertium dérovov. Est autem Har- 
moniae modulatio ab arte concepta, et ea re cantio 
eius maxime gravem et egregiam habet auctorita¬ 
tem. Chroma subtili solertia ac crebritate modulo¬ 
rum suaviorem habet delectationem. Diatoni vero, 
quod naturalis est, facilior est intervallorum distan¬ 
tia. In his tribus generibus dissimiles sunt tetra¬ 
chordorum dispositiones, quod Harmonia tetrachor¬ 
dorum et tonos et dieses habet binas. Diesis au¬ 
tem est toni pars quarta; ita in hemitonio duae die¬ 
ses sunt collocatae. Chromati duo hemitonia in or¬ 
dine sunt incomposita; tertium trium hemitoniorum 
est intervallum. Diatoni duo sunt continuati toni; 
tertium hemitonium finit tetrachordi magnitudinem. 
Ita in tribus generibus tetrachorda ex duobus tonis 
et hemitonio sunt peraequata, sed ipsa cum separa¬ 
tim uniuscuiusque generis finibus considerantur, 
dissimilem habent intervallorum désignationem. 4. 
Igitur intervalla tonorum et hemitoniorum et te¬ 
trachordorum in voce divisit natura, finivitque ter¬ 
minationes eorum mensuris intervallorum quanti¬ 
tate, modisque certis distantibus constituit qualita¬ 
tes: quibus etiam artifices, qui organa fabricant, ex 
natura constitutis utendo comparant ad concentus 
convenientes eorum perfectiones. 5. Sonitus, qui 
graece 99óyyot dicuntur, in unoquoque genere sunt 
decem et octo: e quibus octo sunt in tribus generi¬ 
bus perpetui et stantes; reliqui decem cum commu¬ 
niter modulantur, sunt vagantes. Stantes autem