LIBER 
esteriore greiationes densas continebit. Vnde Aberturingut; Sinter aftruendhn, raähn ictet ogus 
priman quani tenvem arenationen indereris; captus prestabit siperindicendis tenaces, Grindelibiles. 
De tempore aist inerustandorumn parietun sie monet. post austros autemn commodsimne omne cristationisopuis 
inducetur, per boream, & figord, & sum aeris inducta presertim cutis ultima inscabreset. Crustationum 
zerd alieinducuntur, alie adigantur. inducere est tectforium addere, induciniur calr, gypsum, arenatum, 
marmoratum; & bac omnia inducuntur instrumento, quod rullam uocant. Colores nero, & era pemieil¬ 
loinducintur. Cypsann non nise siceisino est in loco utile. AAdiguntur lapides, marmora, uitrumpae similia. 
Inductarum he sun secies Albaria, pura, usignita, pictoriq ad que maceranda, & praparanda calr est un 
Kitr. monuit. In iam inductas cutes, uel crustas subarescentes alia inducendae sunt, & curandumest, ut om¬ 10 
nes uno tenore simut inarescant, leuibus autem ex planatiomibus & bacillis uerberata cristationes densantur. 
Fltina uero cutis in puro albario diligenter perfucata splendorem dabit speculi, leuigabitur quidem bona, si. 
sapone albo tepenti, aqua soluto modice inter leuigandum saperasper seris. nam multa inunctura expalescet. 
Signorum duo suat generd, alterum prominens, alterun casigatum, illid nos ommino releuatum, hac ex de¬ 
presso appellamus, ubi paries erectus est, ibi prommnentia sigilla commodis apponantur. Caelo autem testadi¬ 
nim retusa magis conuenient, ne onere suo pendentia cadant. Pictorie crustationes alie in udo, alie in sico 
fient, adis color omnis natius ex lapide, era, mineri & huiu sinodi sumptus conuemiet. Factitius autem co¬ 
lor ex igne qui mutatur, sicca desiderat: calei, lunae, austro imimicus; sed hac suo loco, quemadmodum & de 
adactis crustis dicemus. Maxime curandum est autem (ut optime Vitru.monet) it àltitudines sist ad perpen¬ 
diculum, longitudines ad lineam, anguli ad normam fiant, quemadmodum antiquorum parietes facti inueniin ,o 
tur, tam aquales ut linea ubique contingat; tam solidi, ut pro abacis utamur eis, tam ex politis, ut si panno de¬ 
tergantur, tanquam specula splendorem emittant, quemadmodim Vitru. dicit: commendatque tectorum Gra¬ 
corum diligentiam. Post haec craticiorum expolitiones ostendit quomodo faciende sunt, ut perdurent, quae 
omnia facilia sant. Vocat autem ibi clauos muscarios umbellatos, & capite latiore, ut ait Phil. & ex passo¬ 
in orbem cacumine, nisi fortè clauos quosdam intelligas, quibus pro umbella erat expressa, & extans musca, 
qualis repertos audiuimus in grandi marmorea arca, quae Maria Honorij Imperatoris coniigis credita est e¬ 
pulchrum fuisse, quod ab ijs, qui aderant, statim receptum fuise tradit Phil. scilicet ut ij Vitruuiani musca¬ 
rui claui essent. Caeterum si quis usum, & efectum eorum clauorum in Vitruuianis cannis affigendis conside¬ 
ret, non assentietur muscam eorum capitibus expressam fuisse, neque enim eos ferreos, aut ex metallo aliquo 
fuisse puto. 
De politionibus in humidis locis. 
VIEVS rationibus siccis locis tectoria oporteat fieri, dixi; nunc quemadmodum humidis 
locis politiones expediantur, ut permanere possint sine uitijs, exponam; & primum con 
clauibus, quae plano pede fuerint ab imo pauimento alte circiter pedibus tribus pro are¬ 
nato testa trullissetur, & dirigarur, uti eae partes tectoriorum ab humore ne uitientur, sin 
Cap. IIII. 
autem aliquis paries perpetuos habuerit humores, paulum ab eo recedatur, & struatur alter tenuis di¬ 
stans ab eo, quantum res patietur, & inter duos parietes canalis ducatur inferior quàm libramentum 
conclauis fuerit, habens nares ad locum patentem. Item cum in altitudinem perstructus fuerit, relin¬ 40 
quantur spiramenta: si enim non per nares humor & in imo, & in summo habuerit exitus, non minus 
in noua structura se dissipabit. His perfectis paries testa trullissetur, & dirigatur, & tunc tectorio 
poliatur. Si autem locus non patietur structuram fieri, canales fiant, & nares exeant ad locum paten¬ 
tem. Deinde tegulae bipedales ex una parte supra marginem canalis imponantur, ex altera parte bessa¬ 
libus laterculis pilae substruantur, in quibus duarum tegularum anguli sedere possint, & ita a pariete 
eae distent, ut ne plus pateant palmum: deinde insuper erectae hamatae tegulae ab imo ad summum pa¬ 
rietem figantur, quarum interiores partes curiosius picentur, ut ab se respuant liquorem. Item in imo, 
& in summo supra cameram habeant spiramenta, tum autem calce ex aqua liquida dealbentur, uti trul¬ 
lissationem testaceam non respuant. Namque propter ieiunitatem, quae est a fornacibus excocta, 
trullissationem non possunt recipere, nec sustinere, nisi calx subiecta, utrasque res inter se congluti¬ 50 
net, & cogat coire. Trullissatione inducta pro arenato testa dirigatur. Et caetera omnia, (uti su¬ 
pra scripta sunt in tectoriorum rationibus) perficiantur, ipsi autem politionis eorum ornatus pro¬ 
prias debent habere decoris rationes, uti & ex locis aptas, & ex generum discriminibus non alienas 
habeant dignitates. Triclinijs hybernis non est utilis haec compositio, nec megalographia, nec came¬ 
rarum coronario opere subtilis ornatus; quòd ea, & ab ignis fumo, & ab luminum crebris fuliginibus 
corrumpuntur. In his uero supra podia abaci ex atramento sunt subigendi, & poliendi cuneis silaceis, 
seu miniaceis interpositis. Cum explicatae fuerint camerae purae, & politae, etiam pauimentorum non 
erit displicens, (si quis animaduertere uoluerit) Graecorum hybernacu lorum usus, qui minimè sum¬ 
ptuosus est, sed utilis apparatus. Foditur enim intra libramentum triclinij altitudo circiter pedum 
binum, & solo fistucato inducitur, aut rudus, aut testaceum pauimentum, ita fastigiatum, ut in cana¬ 60 
li habeat