De Flamma & Fumo. plicem tradit methodum, vt ſimilem lapidem acquiras. Primò. Viui ſulphuris, Salnitri vocati repurgati (quod ſcilicet eſt ſine
parte volatili) pari pondere, Caphuræ duplum, Nouæ Calci ad-
datur, ac omnia mortario conterantur vſque adeò attenuata, vt
in auram euolare poſſint. Simul ſtrictè linteolo deligata conuol-
uantur, teſtaceo vaſe claufa ſuper illitâ argilla, feruenti Sole de-
ſiccentur: figulorum imponantur fornaci; cumque figulinum vas
fuerit excoctum (in quo maxima adhibenda eſt diligentia) in la-
pidis duritiem coëunt, & rediguntur: extracta ad vſum miniſtran-
tur. Secundò. Magnetem lapidem in ollam vel aliud conſimile
vas conijce viuâ calce immerſum; meliuſque fuerit, ſi Colopho-
niam adieceris cum calce pari. Cùm vas expleueris, figulari cre-
tâ circumlito ſpiramento, fornaci immittito, alternis eadem pro-
ſequendo, dum vehementer inalbuerit, & torrefiat: Cum opus
fuerit, aquâ vel ſaliuâ ſuper infuſâ flammam eleuabit; qua ſopi-
tâ, loco calido ad vſum recondito. Tertiò. Sumatur Magnetis
lapidis prænarrata calx, Salnitri ſæpè purgati quadruplum, æquali
pondere Caphura, viui Sulphuris nondum ignem experti, & Te-
rebinthinæ reſinæ Oleum, & vini fœcis concretæ, quam Tartarum
dicimus. Hæc omnia molâ vel pilâ trita cribrentur, quæ infracta
ſunt, denuo terantur, cribrenturque. Inſuper auſteri vini arden-
tem aquam paratam habeas, eamque infundas, vt ſuperemineat. Vitreo vaſe condito, & operculato, ne halitum expiret, fimo
ſupponatur duobus vel tribus menſibus, denis viciſſim diebus in-
nouando, donec mellis ſpiſſamentum imitetur, nec vllum diuiſio-
nis indicium præbeat: flagranti inde carbone inferueſcat, dum
humiditas omnis auolet, & penitus ſiccata in lapidem coëat. Si
hoc cognoueris, vas frange, & exemptam iterum terito compo-
ſitionem: aquâ vel humore aliquo leuiter ſuperinfuſo, flamma eri-
getur: & inter omnes principem hæc ſibi vendicat locum, ſi aſſe-
renti Portæ credimus. An hiſce Authorum cogitatis (quæ
non alijs ferè verbis, atque legerim, afferre placuit) ex-
perimentum reſpondeat, fateor me ignorare: obſeruo ta-
men ſemper Calcem viuam adhiberi permiſtam materiæ ali-
cui pingui & oleoſæ, vt humore aqueo affuſo calx excite-
tur, à cuius ſalibus irritatæ particulæ ſulphureæ erumpant
in flammam. Cœterûm impoſita lapidi ligna nullo irritameu- Diſſertatio Octaua. to accendi, aut fabula eſt, aut impoſtura & pręſtigiæ.

Grad. Nullus dubito, quin Sales irritando partes ſulphureas va-
leant excitare flammam. Si quis accipiat Spiritûs Terebinthinæ
Venetæ (hoc eſt larignæ) recens prolecti, ad frigus tamen nati-
uum redeuntis, vncias quatuor; quibus in ampliori vaſe vitreo
affundat Aquæ Fortis generoſę pariter recentis & frigidæ vncias
ſex: coagitet liquores vitro incluſos, vt permiſceantur, & vas ſub
dio relinquat: intrà ſemihoræ ſpatium, operculo remoto, ſpiri-
tus terebinthinæ irritatus ab acidis & ſalinis particulis Aquę fortis
efferueſcere incipiet, & inter fumum conſpicuam flammam emit-
tens, atque ex vitro erumpens, conflagrabit. Spiritum verò Te-
rebinthinæ ſulphureum eſſe & oleoſum, ex eo conſtat, quod dum
elicitur, aquæ innatat, & virtute calidâ præditum eſſe indicat eius
multiplex vſus in Medicina, quem notat Beguinus Tyrocin. Chym. lib. 2. cap. 4.

Maur. Non eſt autem diſſimulandum aliqua, quæ tangenti ap-
parent frigida, ſi commiſceantur, incaleſcere quidem, ſed non
accendi, alia verò etiam accendi. Oleum Sulphuris genuinum
(per Retorta [...] licet deſtillatum ex Sulphure trito, ſemiſſe cal-
cis viuæ, & quadrante Salis Mercurialis; non verò per campanam
exceptum, hicenim eſt Spiritus, non Oleum) ſiaquæ frigidæ in
vitreo vaſe miſceatur, ita calidum efficitur, vt vas manu vix con-
tineri poſſit; a qua enim cum Salinis particulis iungitur, & partes
omnes tumultuantur; ſed accendi non poſſunt & emicare ſulphu-
reæ particulę, quamuis incaleſcant, quia ab a quâ nimiâ cohiben-
tur. Spiritus Vitrioli & Oleum vel Sal Tartari, ſimiliter Aqua
Fortis & Tartarus, ſi miſceantur, incaleſcunt; Salium quippe
diuerſæ naturę ſuâ mobilitate ſe agitant, vbi proximę fiunt, & feruent ebulliendo, adeoque caloris ſenſum in tangente manu ex-
citant: ſed quia ſales ſunt, nec ſulphureis particulis abundat li-
quor ille, nihil eſt, quod vehementi impetu in flammam erum-
pat. At ſi Aqua Fortis, vel Spiritus Vitrioli ſcobi ferri affundi-
tur, materia incaleſcit, immò, quia ferrum ſulphure abundat,
flammam concipit, & grauis odor ob Salis & Sulphuris commiſtio-
naminde expirat. Si Aquæ Forti, in qua ferrum ſolutum eſt,
Oleum Tartari (non tamen guttatim) infundatur, non ebullit ſo-
lùm, ſed & flammam miſtura illa concipit: id quod pariter acci-