Full text: Clavius, Christoph: Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

LIBER OCTAVVS. K T L, reliquo π K, ex ſemicirculo K P N, ſimilis erit: proptereaq́ue π K ρ, erit inſtar arcus diur
ni, & π N ρ, inſtar nocturni in parallelo, cuius declinatio H K; atque tot horæ compre-
hendentur in arcubus K π, π N, quot in arcubus K b, b L. Non aliter oſtendemus, arcus
K h, K d, ſimiles eſſe, propterea quòd ſinus toti K R, K O, eandem proportionem habent,
quam ſinus verſi K g, K e. Eadem
ratio eſt de aliis horis. Nam ſi k P,
diſtantia à meridie complectatur
6. horas, tranſibit P L, æquidiſtans
ipſi B D, per centra O, R, cũ pro-
portionaliter ſecet rectas K N, KL. Vnde manifeſtum eſt, quadrantes
k T, K P, ſimiles eſſe. Si vero KZ,
diſtantia à meridie quadrantem
ſuperet, oſtendemus, arcum K L,
arcui k Z, ſimilem eſſe, quemad-
modum demonſtratum eſt, arcũ
K b, arcui K π, eſſe ſimilem. Im-
mo eadem ratione, ſi k p, diſtan-
tia à meridie cadat infra Horizon
tem, arcus K ſ, arcui k p, ſimilis
erit. Idem prorſus demonſtrabi-
tur in Aequatore, & parallelo au-
ſtrali. Pro Aequatore enim ducta
eſt I i, ipſi B D, parallela, ad quã
demiſſa eſt perpendicularis Hi,
quæ in μ, à recta B D, ſecatur bifa
riam, propterea quòd arcus D I,
atque adeo & B i, arcui B H, æqualis eſt. Hinc enim fit, vt recta H i, bifariam, & ad rectos angulos
ſecetur à recta B D. Poſtea deſcriptus eſt ex μ, circa H i, circulus H u i, à cuius puncto u, ducta eſt
θ ß, ipſi B D, parallela, & ex δ, ad HI, perpendicularis δ ε, vſque ad Meridianum, qui inſtar eſt
Aequatoris circa HI, deſcripti. Vbi perſpicuum eſt, arcum H ε, ſimilem eſſe arcui H u, quòd pro-
portionales ſint ſinus toti H E, H μ, ſinubus verſis H δ, H θ. Pro parallelo autem auſtrali, cuius
diameter r t, ducta eſt t γ, ipſi B D, parallela, ad quam demiſſa eſt perpendicularis r γ, qua diuiſa
bifariam in λ, deſcriptus eſt circa r γ; circulus r 8 γ, à cuius puncto 8, quod infra Horizontem
eſt, diſtatq́ue à meridie 8. horis, ducta eſt φ χ, ipſi B D, parallela, atque ex ψad r t, excitata perpen
dicularis ψ ω, vſq; ad parallelum diametri r t. Vbi etiã manifeſtum eſt, arcum paralleli r 3 4 γ ω,
ſimilem eſſe arcui r 8, propterea quod eandem proportionem habent ſinus toti r ξ, r λ, quam ſi-
nus verſi r ψ, r φ. Ex quibus omnibus colligitur, D S, altitudinem eſſe Solis in boreali parallelo
diametri K L, quando Sol ſex horis à meridie abeſt; Item D Y, eſſe Solis altitudinem, cum diſtan
tia Solis à meridie eſt arcus K Z; ac denique D q, altitudinem Solis eſſe ſupra inferiorem faciem
Horizontis, cum Solis diſtantia à meridie eſt arcus K p, quadrantem ſuperans: Deinde D ß, eſſe
altitudinem Solis in Aequatore diſtantiam habentis arcum H u: Poſtremo D χ, altitudinem So-
lis eſſe ſupra faciem inferiorem Horizontis in parallelo auſtrali diametri r t, quando diſtantia à@
meridie eſt arcus r 8, infra Horizontem cadens.

532.1.

Inu [?] entio altitu
dinum Solis ſu
pra Horizon tẽ
pro ſingulis ho
ris ex Analem-
mate aliter,
quàm in lib. 6.
traditum eſt.
40
29. primi.
50
2. ſexti.
4. ſexti.
2. ſexti.
4. ſexti.
0667-01
10
2. ſe@@@.
20
30
4.ſexti.
40

HIS oſtenſis, liquido conſtat, in parallelis præcedentis quadrantis recte inuentas eſſe altitudi-
nes Solis. Nam v. g. in quadrante parallelus ♏, & ♓, QlO a, reſpondet Meridiano proximi Ana
lemmatis A B C D, recta autem A B, Horizontis diametro A B, & arcus O l, arcui meridianæ al-
titudinis B r, & arcus O Q, hoc eſt, illi ęqualis O a, arcui B 6, cum hic æqualis ſit arcui depreſſio-
nis meridianæ D t, hoc e@t, arcui meridianæ altitudinis paralleli oppoſiti, quemadmodum & in
quadrante arcus O Q, vel O a, æqualis acceptus eſt altitudini meridianæ paralleli oppoſiti. Dein-
de recta R a, in quadrante reſpondet rectæ t γ, in Analemmate, cum tam R a, per finem depreſ-
ſionis meridianæ in quadrante parallela Horizonti A B, quàm t γ, per finem depreſſionis meri-
dianæ in Analemmate Horizonti B D, parallela ducatur: Recta vero l R, in quadrante rectæ r γ,
in Analemmate reſpondet, cum vtraque ex fine altitudinis meridianæ perpendicularis ducatur
ad Horizontem. Circulus denique α l n R, in quadrante reſpondet circulo r 8 γ, in Analemmate. Vnde quemadmodum in Analemmate rectę per horas circuli r 8 γ, ductæ parallelæ Horizontis
di [?] ametro B D, dant in Meridiano A B C D, altitudines Solis, ita quoque in quadrante rectæ per
horas circuli α l n R, ductæ æquidiſtantes Horizonti A C, eaſdem altitudines indicabunt in pa-
ral [?] lelo Q l O a, qui inſtar eſt Meridiani in Analemmate. Eademq́ue ratio eſt in cæteris parallelis
quadrantis. Omnia enim, quæ in proximo Analemmate conſtruenda præcepimus pro Solis alti-
tudinibus inueſtigandis, eadem in ſingulis parallelis quadrantis facta ſunt, vt altitudines Solis in-

Waiting...

Note to user

Dear user,

In response to current developments in the web technology used by the Goobi viewer, the software no longer supports your browser.

Please use one of the following browsers to display this page correctly.

Thank you.

powered by Goobi viewer