Full text: Vitruvius: De architectura libri decem ad Caesarem Augustum, omnibus omnium editionibus longè emendatiores, collatis veteribus exemplis

M. VITRVVII POLL. æquinoctiali interuallo æſtiuo circinatio circuli menſtrui agatur, qui
Manacus dicitur. Ita habebitur analemmatos deformatio. Cum hoc
ita ſit deſcriptum & explicatum, ſiue per hybernas lineas, ſiue per æſti-
uas, ſiue per æquinoctiales, aut etiam per menſtruas, in ſubiectionibus ra-
tiones horarum erunt ex Analemmatis deſcribendæ, ſubiicienturq́; in eo
multæ varietates, & genera horologiorum, & deſcribentur rationibus his
artificioſis. Omnium autem figurarum deſcriptionumq́; earum effectus
vnus, vti dies æquinoctialis, brumalisq́; , itemq́; ſolſtitialis in duodecim
partes æqualiter ſit diuiſus. Quas res, non pigritia deterritus, prætermiſi,
ſed ne multa ſcribendo offendam, à quibusq́; inuenta ſunt genera deſcri-
ptionesq́; horologiorum, exponam. Neque nunc noua genera inuenire
poſſum, nec aliena pro meis prædicanda videntur. Itaque quæ nobis tra-
dita ſunt, à quibus ſint inuenta, dicam.

209. IN CAPVT VIII. ANNOTAT.

Nobis autem ab his ſeparandæ ſunt horologiorum ratio-
nes. ] Scribit Martian{us} Capella lib. Geometriæ, vaſa quæ horoſcopa vel horologica
dicuntur, diuerſitatib{us} immutata componi, alio\’ gnomone vltra quingenta ſtadia
diſcerni, vmbris pro locorum elationib{us} celſis, aut inclinantib{us} inſinuatis. Hoc
etiam ante eum monuerat Plini{us} lib. II . cap. LXXII . & lib. VI . cap. vltimo. vbi de vmbrarum differentijs abunde.

πρὸς ὀρθὰς erigatur. ] Id eſt ad rectos angulos. Eam lineam vocat gnomona,
quæ dictio quanquam normam ſignificat, vt antea dixim{us}, eò tamen non ſunt re-
ferenda Vitruuij verba hæc, vt ſit ad normam. eſt enim hoc loco idem ad angulos
rectos erigi, & ad normam eſſe.

Circinationis totius ſumenda pars eſt quintadecima. ] Trecen-
tarum ſexaginta partium (grad{us} appellant) in qu{as} diuiditur circul{us}, pars quin-
tadecima eſt viginti quatuor. Ptolemæ{us} tamen dicit maximam Solis declinatio-
nem eſſe viginti trium graduum, & quinquaginta & vni{us} minutorum. Itaque
vt decimaquinta ſit pars, deſunt nouem minuta. Si quidem vnaquæque pars ſiue
grad{us} ſexaginta conſtat minutis.

Linea quæ eſt traiecta per centrum. ] Ea eſt, quam horiɀonta dixit
appellari, quæ in æqua duo hemicyclia meridianum circulum diuidit.

Tunc perducendæ diametri. ] Nondum ſunt diametri, ſed baſes ar-
cuum, futuræ postea diametri ſemicirculorum æſtiui & hyberni.

Hæc autem parallelos vocitatur lacotomus. ] Lacotom{us} hoc loco
quid ſit, intelligitur. Eſt enim linea recta axi parallelos, à radio æſtiuo, quo loci ſecat
meridianum, ad radium hybernum, vbi ipſe eundem meridianum interſecat, du-
cta. Sed cur ita appelletur, non inueni.

Qui manacos dicitur. ] Ἅπὸ {των} μηνὸς, id eſt à menſe formatum nomen
menſtrui circuli manacos. Eſt enim circul{us} quo vmbræ præter æquinoctialem

Waiting...

Note to user

Dear user,

In response to current developments in the web technology used by the Goobi viewer, the software no longer supports your browser.

Please use one of the following browsers to display this page correctly.

Thank you.

powered by Goobi viewer