M. VITRVVII POLL.
æquinoctiali interuallo æſtiuo circinatio circuli menſtrui agatur, qui
Manacus dicitur. Ita habebitur analemmatos deformatio. Cum hoc
ita ſit deſcriptum & explicatum, ſiue per hybernas lineas, ſiue per æſti-
uas, ſiue per æquinoctiales, aut etiam per menſtruas, in ſubiectionibus ra-
tiones horarum erunt ex Analemmatis deſcribendæ, ſubiicienturq́; in eo
multæ varietates, & genera horologiorum, & deſcribentur rationibus his
artificioſis. Omnium autem figurarum deſcriptionumq́; earum effectus
vnus, vti dies æquinoctialis, brumalisq́; , itemq́; ſolſtitialis in duodecim
partes æqualiter ſit diuiſus. Quas res, non pigritia deterritus, prætermiſi,
ſed ne multa ſcribendo offendam, à quibusq́; inuenta ſunt genera deſcri-
ptionesq́; horologiorum, exponam. Neque nunc noua genera inuenire
poſſum, nec aliena pro meis prædicanda videntur. Itaque quæ nobis tra-
dita ſunt, à quibus ſint inuenta, dicam.
209.
IN CAPVT VIII. ANNOTAT.
Nobis autem ab his ſeparandæ ſunt horologiorum ratio-
nes. ] Scribit Martian{us} Capella lib. Geometriæ, vaſa quæ horoſcopa vel horologica
dicuntur, diuerſitatib{us} immutata componi, alio\’ gnomone vltra quingenta ſtadia
diſcerni, vmbris pro locorum elationib{us} celſis, aut inclinantib{us} inſinuatis. Hoc
etiam ante eum monuerat Plini{us} lib.
II
. cap.
LXXII
. & lib.
VI
. cap. vltimo. vbi de vmbrarum differentijs abunde.
πρὸς ὀρθὰς erigatur. ] Id eſt ad rectos angulos. Eam lineam vocat gnomona,
quæ dictio quanquam normam ſignificat, vt antea dixim{us}, eò tamen non ſunt re-
ferenda Vitruuij verba hæc, vt ſit ad normam. eſt enim hoc loco idem ad angulos
rectos erigi, & ad normam eſſe.
Circinationis totius ſumenda pars eſt quintadecima. ] Trecen-
tarum ſexaginta partium (grad{us} appellant) in qu{as} diuiditur circul{us}, pars quin-
tadecima eſt viginti quatuor. Ptolemæ{us} tamen dicit maximam Solis declinatio-
nem eſſe viginti trium graduum, & quinquaginta & vni{us} minutorum. Itaque
vt decimaquinta ſit pars, deſunt nouem minuta. Si quidem vnaquæque pars ſiue
grad{us} ſexaginta conſtat minutis.
Linea quæ eſt traiecta per centrum. ] Ea eſt, quam horiɀonta dixit
appellari, quæ in æqua duo hemicyclia meridianum circulum diuidit.
Tunc perducendæ diametri. ] Nondum ſunt diametri, ſed baſes ar-
cuum, futuræ postea diametri ſemicirculorum æſtiui & hyberni.
Hæc autem parallelos vocitatur lacotomus. ] Lacotom{us} hoc loco
quid ſit, intelligitur. Eſt enim linea recta axi parallelos, à radio æſtiuo, quo loci ſecat
meridianum, ad radium hybernum, vbi ipſe eundem meridianum interſecat, du-
cta. Sed cur ita appelletur, non inueni.
Qui manacos dicitur. ] Ἅπὸ {των} μηνὸς, id eſt à menſe formatum nomen
menſtrui circuli manacos. Eſt enim circul{us} quo vmbræ præter æquinoctialem
