40 
PARS GENERALIS. LIB. I. CAP. III. §. 53, 54. 57. 58. [411 — 423.1 
411)— L. 102. D. de V. S. (L. 10.) (Modes 
non obtemperaverint, ad eas species pertinere 
tin.) Derogatur legi, aut abrogatur; derogatur 
non videtur, quibus ipsa lege poena specialiter 
legi, cum pars detrahitur, abrogatur legi, cum 
addita est; nec ambigitur, in cetero omni jure 
prorsus tollitur. 
speciem generi derogare. Nec sane verisimile 
est, delictum unum eadem lege variis aestima 
Nor. 4. 
tionibus coërceri. 
412)— L. 80. D. de R. J. (L. 17.) (Papinian.) 
Nor. 8. 
In toto iure generi per speciem derogatur, et 
illud potissimum habetur, quod ad speciem di 
415)— L. 3. §. 5. D. de sepulchro violato. 
rectum est. 
(XLVII. 12.) (Ulp.) Divus Hadrianus rescripto 
poenam statuit quadraginta aureorum in eos. 
Nor. 5. 
qui in civitate sepeliunt, quam fisco inferri ius 
413) — L. 147. D. de R. J. (L. 17.) (Gaius.) 
sit; et in magistratus eandem statuit, qui passi 
Semper specialia generalibus insunt. 
sunt, et locum publicari jussit, et corpus trans 
ferri. Quid tamen, si lex municipalis permittat 
Nor. 7. 
in civitate sepeliri? post rescripta principalia an 
414) — L. 41. D. de poenis. (XLVIII. 19.) 
ab hoc discessum sit? videbimus, quia generalia 
(Papinian.) Sanctio legum, quae novissime 
sunt rescripta. Et oportet imperialia statuta 
certam poenam irrogat iis, qui praeceptis legis 
suam vim obtinere, et in omni loco valere. 
CAPUT III. 
FET INTERPRETANDI ET IN REBUS CAUSISQUE UTENDI PRAECEPTA. 
si quis servo communi pecuniam vel res aliquas 
§. 35. 
Nor. 2. 
ea mente dederit, ut proprietatem earum retine 
ret, administrationem autem servo concederet. 
416)— L. 64. §. 1. D. de condit. et demonstr 
Marcellus notat : est etiam ille casus, si alte 
(XXV. 1.) (Terentius Clemens.) Quodsi ita 
ademerit, vel si omniquidem modo concesse 
scriptum esset : si Ariciae non nupserit, inter 
rit dominus, sed in nominibus erit concessio. 
esse, an fraus legi facta esset? Nam si ea esset 
417 b)—L. 156. §. 1. D. de R. J. (L. 17.) (Ulp.) 
quae alibi nuptias non facile posset invenire, in 
Cui damus actionem, eidem et exceptionem com 
terpretandum, ipso iure rescindi, quod fraudan 
pêtere multo magis quis dixerit, 
daelegis gratia esset adscriptum; legem enim uti 
lem rei publicae, sobolis scilicet procreandae 
causa latam , adiurandam interpretatione. 
§. 58. 
417)—L. 2. §. 1. D. de cust. reor.(XLVIII. 5.) 
Nor. 5. 
(Papinian.)... sed haec interpretatio perdura, 
L. 1. §. 20. D. de exercit. act.... In re dubia 
pernimium severa est... cact. Pid. 527. 
melius est, verbis edicti servire. Vid, 358. 
L. 2. §. 12. D. de 0. J. (l.2.) (Pomp.)... ius 
418) — L. 25. §. 1. D. de legat. 3. (XXXI. 1.) 
civile, quod sine scripto, in sola prudentium in 
(Paulus.) Cum in verbis nulla ambiguitas est. 
lerpretatione consistit... Vid. 147. 
non debet admitti voluntatis quaestio. 
419) — L. 69. pr. D. de legat. 5. (XXXII. 1.) 
§. 54. 
(Marcellus.) Non aliter a significatione verbo 
Nor. 2. 
rum recedi oportet, quam cum manifestum est. 
L. 1. C. de legibus. (l. 14.) Vid. 101. 
aliud sensisse testatorem. 
L. 9. C. eod. Vid. 375. 
Nor. 5. 
L. 12. §. 1.C. eod. Fid. 268. 
420) — L. 96. D. de R. J. (L. 17.) (Marcian.) 
L. 2. §. 21. in f. C. de ret. iure enucl. (l. 17.) 
In ambiguis orationibus maxime sententia spe 
Vid. 128. 
ctanda est cius, qui cas protulisset. 
Nor. 115. c. 1. pr. in f. Vid. 236. 
421) — L. 6. §. 1. D. de V. S. (L. 16.) (Ulp.) 
Verbum: ex leyibus sie accipiendum est: tam ex 
§. 67. 
legum sententia quam verbis. 
NoT. 6. 
Nor. 6. 
417 a)— L. 16. D. de peculio. (XV. 1.) (Tu 
lian.) Quis ergo casus est, quo peculium servi 
422) — L. 17. D. de legibus. (l. 3.) (Celsus.) 
communis ad alterum ex dominis solum perti 
Scire leges non est verba earum tenere, sed vim 
neat? In primis si quis servi partem dimidiam 
ac potestatem. 
vendiderit, nec peculium ei concesserit; deinde 
425) — L. 19. D. ad exhibendum. (X. 4.