DE ARCHITECTURA
et compegit à ; et ferreos cnodaces 4, uti subscudes, in capitibus sca¬
porum à implumbavit, et armillas e in materia ad cnodaces circum¬
dandos infixit ; item bubulis laqueis * capita religavit': cnodaces autem
EMENDATIONES
cuodaces — Codices plerique cum Editionibus saec. XV dant chodacas, a qua lectione parum reflectunt
Codices alii, Mutata terminatione, vocem ipsam retinuerunt Editores ceteri, qui chodaces scripserunt, excepto
Schneidero. Huic autem placuit edere cnodaces; in quam sententiam iam iverant Philander in annotationibus,
Turnebus (Adv. XXVI 8), Baldus, ac Salmasius (de Usuris pag. 102), quamque etiam ego probandam cen¬
sui. Dum enim vulgata vox nihil significat, cnodaces, uti advertit Turnebus (loc. cit.), indicant stilos fer¬
reos in tornis, qui utrimque materiam, quae tornatur atque versatur, distinent; quae significatio per simili¬
ime quadrat in rem nostram. Vocem vero ipsam non inepte credimus derivatam a o,
tudinem ap
wod vocabulum mucro sive cuspis gladi notatur. Receptam heic lectionem etiam infra, uti decet, reti
hubulis laqueis — In textibus scriptis et impressis legitur: baculis vel buculis, ligneis vel tigneis, vel ili¬
gueis capita religavit. Quot sint Interpretum sententiae circa haec verba, et quam probabiliter in illis lectio
bubulis laqueis capita religavit lateat, ILLUSTRATIONES pandent.
ILLUSTRATIONES
protinus ait longitudo scapi , significat longitudinem
3 Cirça tignorum compactionem parum profecerunt
trunci columnae ; cum subdit capitibus scaporum, de¬
Interpretes, et praecipue Perraultius, Galianus, Orti¬
notat imum et summum scapum columnae, et ita in¬
sius, Ursinus, et Bioulius exhibentes in figuris quatuor ti¬
fra cum dicit scapi . Una ex tot difficultatibus, qui¬
cta : addiderunt Rodus, et New¬
gna sine ratione con
bus Vitruviani Operis interpretatio est obnoxia, usus
tonus in capitibus tignorum parvas subscudes ad ea re¬
profecto est idem adhibendi vocabulum , et quidem in
iganda. Verum si res melius perpendatur, solutilia fuis
je quatuor tigna, credendum est ; aliter cnodaces in
sadem descriptione, ad varias res significandas,
; et pro quolibet colui
m formam esse circuli
6 Vox ipsa indicat, earur
armillis includi non p
nae scapo nova tigna e
cessaria, cum ea disrun
sversariis; eas re
Armillae infixae erant in tignis trans
entavit Rusconius cum duobus uncis, ut in ver-
pere necesse fuisset ad extrahendos adductos scap
uctoris contextus , uti mox videbimus, solut
xae remanerent in tigno. Sic eas in Ta¬
licat, Senserunt hanc necessitatem Continuato¬
III (Fig. 12) exhibui sub littera E.
triani, et Rusconius, ideoque solutilia ea effin¬
7 Verba,
prout fert vulgata per Codices et Editio¬
uam in EMENDATIONI
xerunt, quemadmodum et ego, licet diversa ratione.
retulimus, Interpre¬
Qua ratione appellarentur cnodaces, in EMENDA¬
culis habentes varias
erunt explicationes.
is declaravi ; restat nunc pauca de eorum forma
acilla lignea circa capita scaporum columnarum
dicere. Subscudum figuram habebant ipsi in ea part
mvoluta,
in rotationibus hi laederentur, imag
ti sunt Con
atores Caesariani : aliquot bacula iux
longitudinem scaporum a tribus funium convolut
bus religata essinx
iam admitti
debebant in columna; in altera se vertere
olumnae revol
udum rationem verbis ex
e, docet ratio : attriti
oaius a.
formam distincte dedit Ru
bus bacilla sive bacula augebant, nimis infirma a
iam in meum
uli schema. Verum non anin
opus erant, et a Vitruvii mente aliena sunt , qui hai
tereti maiorem crassitudinem facile datam fuisse
machinam cylindris ad palaestras exaequendas assimi¬
dacibus iuxta subscudem, et minorem in
tremitate
ui reapse nec bacillis nec baculis erant praediti.
ad hoc ut scapus colun
rmanica interpretatione rem aliter excogi
iter attrit
et in rotati
n et disfic
dus, ponendo bacula infixa in quodam foran
Tabula CXXVIII (Fig. 1a) visitur cnodacis forma
extremitates cnodacum, quod prorsus inutile est, imo
sub littera D. Forsitan foramen scaporum columnarum
improbandum , et in schematibus ad latinam Editionem
latius erat in interiore parte, ad hoc ut plumbum con¬
appictis non apparet. Temones capitibus machinae
tinens cnodacem firmius haereret, uti sensit Perraultius,
ligatos viderunt Perraultius , Newtonus, et Strati
5 Advertendum est, vocem scapus heic plures si¬
in illis Vitruvii verbis. Attamen si ita se res haberet,
gnificatus habere. Cum dicit primo scapos quatuor Vi¬
debuisset potius Vitruvius scribere bacula ilignea capi¬
truvius, intelligit tigna quatuor efformantia magnam
tibus religavit , quam baculis iligneis capita religavit.
compactionem, intra quam vertebatur columna; cum
Brevia transversaria ilignea ad angulos tignorum posita,
