DE ARCHITECTURA 
foro gladiatorum scenisque ludorum dantur, quibus nec mora neque ex¬ 
pectatio conceditur, sed necessitas finito tempore perficere cogit, idest, 
sedes spectaculorum 3 velorumque inductiones *, sicut et ea omnia, quae 
scenicis moribus per machinationem ad spectationes populo comparan¬ 
tur. In his vero opus est prudentia diligenti et ingenii doctissimi cogi¬ 
tatu, quod nihil eorum perficitur sine machinatione studiorumque vario 
ac solerti vigore. Igitur quoniam haec ita sunt tradita et constituta, non 
videtur esse alienum, ut caute summaque diligentia, antequam instituan¬ 
tur opera, eorum expediantur rationes. 
Ergo quoniam neque lex neque morum institutio id potest cogere, et 
quotannis et praetores et aediles ludorum causa machinationes praeparare 
debent, visum mihi est, Imperator, non esse alienum, quoniam de aedifi¬ 
ciis in prioribus voluminibus exposui, in hoc, quod’ finitionem summam 
corporis habet constitutam, quae sint principia machinarum ordinata, 
praeceptis explicare 3 
EMENDATIONES 
sicut — Hanc vocem posui pro verbo sunt, quod a Codicibus et Editionibus saec. XV heic traditur, sed 
locum habere nequit. Editores omnes a locundo verbi illius nullam habuerunt rationem, idque prorsus expun- 
gere censuerunt ; at mihi visum est, illud in simillimam vocem sicut conversum in sua sede relinquere. 
quod — Verisimile non videtur, solum Schneiderum evidentem Amanuensium errorem deprehendisse. Com- 
munem enim Codicum lectionem qui receperunt Editores, praeter Venetum, qui posuit quid. Attamen prono- 
men ad vocem volumine, quae subauditur alteri hoc, spectat. Scribatur itaque quod cum Codicibus Caesenate, 
et Vaticano 12 s. m., ac Schneidero 
ILLUSTRATIONES 
3 Pro sedibus spectaculorum intelligit Newtonus 
theatra aulaea referuntur, de quibus iam egi in anno¬ 
lia, quae super gradus thea¬ 
ilvinos, vel lignea subsell 
tatione vicesima octava capitis septimi Libri quinti. 
intur ad sed 
ndum, exemple 
E contra vox inductiones optime convenit velis , quae 
inductus 
ensis. At hoc neutiquam ad¬ 
ppportunitatem inducebantur ad effectus su 
potest , cum heic de lignea et temporaria con¬ 
atos ; et ad hanc inductionem exe¬ 
tione locorum ad spectandum, sive theatra sive 
artificio digno architecti ingenio : haec 
amphitheatra sive maeniana tantum essent, sermo sit 
nenta appellata fuerunt velaria, eaque r 
d theatra et amphitheatra, sed etiam ad fora 
Perraultius minus exacte vertit sedes spectaculorum in 
amphitheatr 
non animadverte 
des heic pro 
vias umbrandas aliquando adhibita fuerunt. Galianus 
diatorum lu 
prumque spectaculis temporarium ae 
Ortisius, Newtonus, et Rodus Vitruvii mentem bene 
cium quodcumque ad spectatorum commoditatem indi¬ 
sunt consecuti . De his velis mentio est in Lucretio 
care, uti bene sensit Straticus. In genere Galianus 
(de Rerum Nat. IV v. 73), Propertio (Eleg. IV 1 v.15), 
reddidit i sedili negli spettacoli , Ortisius las grade¬ 
et Ovidio (Art. Amat. I 103). Erudite describuntur a Pli¬ 
rias para los asientos, et Rodus sitzen. 
o (Hist. Nat. XIX 6), qui eorum introductionem in 
4 Distinguunt Philander et Perraultius duo veloru 
leatra Q. Catulo tribuit, uti iam scripserat Valerius 
era, scilicet ea, quae super theatra et amphitheati 
(Mem. II 4), et repetit Ammianus (Hist. XIV 6). 
extendebantur ad solis radios et alia incommoda arce 
5 Si quae de Astronomia et Horologiis legebantur in 
operiendam scen 
da, ab alteris, 
rant despe¬ 
textibus editis et ineditis su 
iperioris Libri 
tde utrisque h. 
adhibebantur 
ilitari despe¬ 
messe dicunt. Pri 
chanica tum Civili tum M 
rata, haec de Me¬ 
ma equidem indicari credo, non secunda, 
quia haec 
ratissima prorsus erant, ob maiorem textus corruptio¬ 
dicebantur aulaea vel siparia , quorum den 
nem, et argumenti difficultatem. Itaque quemadmodum. 
elatio non indigebat architecti opera; demum ad so¬ 
Deo iuvante, illa extricavimus, sic ista explicabimus.