LIBER NONUS CAP. VII
CAPUT VII
DE HOROLOGIORUM SOLARIORUM VARIIS GENERIBUS
ET EORUM INVENTORIBUS
Cum hoc ita sit descriptum et explicatum sive per hibernas lineas,
sive per aestivas, sive per aequinoctiales, aut etiam per menstruas, in su¬
biectionibus rationes horarum erunt ex analemmatis describendae : subii-
cienturque in eo multae varietates et genera horologiorum, et describen-
tur rationibus his artificiosis ’. Omnium autem figurarum descriptionum-
que earum effectus erit’ unus, ut dies aequinoctialis brumalisque item-
que solstitialis in duodecim partes aequaliter sit divisus 2. Quas res non
pigritia deterritus praetermisi, sed ne multa scribendo offendam: a qui¬
busque inventa sunt genera descriptionesque horologiorum, exponam 3.
EMENDATIONES
erit — Docente Vallicelliano Codice, restitui verbum erit , quod procul dubio ex aliis Codicibus excidit,
ideoque in Editionibus etiam desiderabatur. Locutio, quae antea labans erat , peropportunum ex eo verbo
recipit fulcimentum.
ILLUSTRATIONES
1 De antiquis horologiis solariis peculiares elucu¬
2 De diei divisione in duodecim aequales partes
brationes a Neotericis editae fuerunt , inter quos re¬
n in annotatione prima capitis tertii huius Libri.
3 Horologium antiquissimum, cuius mentio occurrat
censentur Kircherus (Ars magna lucis et umbrae), Cla-
inter veteres Scriptores , est illud memoratum in Sacris
vius (de Horologiis solariis), Baldinus (Dissertazione
20 , et Isaiae cap. 38 v. 8) positum
sopra un’antica piastra di bronzo supposta un orolo
Litteris (R
erosolymae ab Achazo, cuius umbra regressum fecit
us (Hemicyc
da sole trovata in
lecit virn
rosi, de quo ment
wius), Zuzz
r lineas decem, aegrotante Ezechia, de quo erudite
disseruit Petavius (in Uranologii Dissertationibus VII
(Dissertazione sopra un antico oriuolo a sole scavato
A Chaldaeis Graecos horol
contra Salmasi
nella Villa antica sul monte Tusculano), Boschowichit
(Hist. II 10
scientiam hausi
(di un’ antica Villa scoperta sul dosso del Tusculo
xisse Anaximenem Milesit
mum ea in Graeciam intre
antico orologio a sole), Falconetus (Disserta¬
us (de Ve¬
discipulum Anaximandri, narrat Plinius (Hist. Nat. II 78).
r les anciennes horloges), lacquiert
At iuxta Laertium ex Phavorino in vita Anaximandri
teri quodam solari horologio nuper invento Epistola);
Martinius (Von den Sonnenuhren der Alten), Antoni-
(II 1) hic fuit, qui primus rationem conficiendi horolo¬
Eusebius (Praep. Evang.1
nius (Candelabri ed Orologi sola
gia docui
obstat, ut cred
et confir
othericis), Piale
(Dissertatio de Horologiis Veter
ed quid
nem horoi
Anaximandrum invenisse ratioi
(Lettera sopra ur
prologio solare ritrovato i
Cancellierius (Le
us discipulum Anaximenem hanc Graec
,Peterus (di un a
edunt alii , Pherecydem primum horologia sol
e recentemente trovato), Settele (Lettere so¬
logio solare
Quo nam tempore horologic
Graecis tradidisse
pra un astrolabio ritrovato in Roma). Praeterea
Romae usus invaluerit , inquisivit Censorinus (de Die
quorum solariorum horologiorum formae inveni
ip. 23): Quorum (solariorum) antiquissimui
inter Antiquitates Herculanenses (Vol. III) , et int
Natali ca
quod fuerit, inventu diffi¬
enim apud
tuartii (Vol. I), nec non in corpore Insci
cile est.
int: alii in Cap
dem Quirini primum statutum dicu
et Gruteri : de horole
ucla (Histoire des Ma
giis solariis ege
nonnulli ad aedem Dianae in Aventino. Illud s.
onstat, nullum in foro prius fuisse, quam id, que
thematiques Vol. I), et Wolfius (Elementa Gnomonica
M. Valerius ex Sicilia advectum ad Rostra in colum¬
cap. 1, 2). Apud memoratos aliquot formae a Vitru
na posuit; quod quum ad clima Siciliae descriptum,
vio descriptae et aliae quoque reperiuntur .
