DE ARCHITECTURA
Namque Sol aequinoctiali tempore Ariete Libraque versando, quas
ex guomone partes habet novem, eas umbrae facit octo in inclinatione
caeli, quae est Romae : itemque Athenis quam magnae sunt gnomonis
partes quatuor, umbrae sunt tres : ad septem Rhodo quinque : ad un¬
decim Tarenti novem: ad quinque Alexandriae tres “ : ceterisque omni¬
bus locis aliae alio modo umbrae gnomonum aequinoctiales à natura re¬
rum inveniuntur disparatae ” . Itaque in quibuscumque locis horologia
erunt describenda, eo loci sumenda est aequinoctialis umbra; et si erunt,
quemadmodum Romae, gnomonis partes novem, umbrae octonae, de¬
scribatur linea in planitia, et e media gpès oosès erigatur, ut sit ad nor¬
mam, qui dicitur gnomon ; et a linea , quae erit in planitia , in li¬
nea’ gnomonis circino novem spatia dimetiantur , et quo loco nonae
partis signum fuerit, centrum constituatur, ubi erit littera A; et diducto
circino ab eo centro ad lineam planitiae, ubi erit littera B, circinatio
circuli describatur, quae dicitur meridiana. Deinde ex novem partibus,
quae sunt a planitia ad gnomonis centrum 2, octo sumantur , et signen¬
tur in linea, quae est in planitia, ubi erit littera c. Haec autem erit
EMENDATIONES
inclinatione — Vitruvianae scripturae consentaneam magis reperi vocem inclinatione a Codicibus Vati
nis 10, 12 traditam , quam alteram Codicum ceterorum et Editionum universarum declinatione ; ideo ill
praetuli. Phrasis, inclinatio aut inclinationes caeli vel mundi, pluries adhibetur a Vitruvio, praesertim vero
Libro primo capite 1, 6, et Libro sexto capite 1.
in planitia — Codicum et Editionum lectio, a linea, quae erit planities, probari nequit; hoc perspexit Schnei¬
derus, qui loco planities posuit planitiae. Mihi autem opus absolvere visum est, scribendo in planitia, uti in-
fra inquit Auctor, in linea, quae est in planitia. Codices Vaticanus 15, et Chisiani 1, 2 suppeditaverunt in.
in linea — Accurata erat Codicum scriptura, in linea; ea tamen nescio cur displicuit Sulpicio et aliis Edi-
toribus saec. XV, qui posuerunt in fine, et Editoribus ceteris, qui, locundo praeeunte, maluerunt in finem,
dempto Schneidero , qui veterem lectionem in lucem revocavit . Sulpicianam emendationem tuentur solae se-
cundae manus Codicum Vaticani 12, et Vallicelliani, quae quam probabiliter post editos textus appictae sunt.
ILLUSTRATIONES
18 Longitudines umbrarum aequinoctia
quae Venetia appellatur, eisdem horis umbra gnomoni
lium per ta¬
ibus mensus
bulas trigonometricas ex locorum latitudin
par fit. Ex quo colligitur, Plinium concordare cum Vi¬
est Straticus , et eas invenit Romae partium 8 3/74,
truvio adamussim pro Roma, et proxime pro Alexan¬
Athenis 3 8, Rhodi 5 4/9, Tarenti 9 21/76, Alexan-
dria. In hac tamen non convenit Strabo,
ii (Geogr. II
driae 2 83/86. Quare videtur Vitruvius integros numero
ag. 196)inquit Ey de ei Alekanodgetig ju
praetulisse , qui tamen ab accuratis paulum differunt.
si lanuepin anidv, ov éxet rà o et
Plinius etiam (Hist. Nat. II 74) dedit aliquas longitudines
lexandria gnomon rationem habet ad umbram aequi¬
umbrae gnomonis his verbis : Vasaque horoscopa non
tialem, qualis est quinque ad septem. Sed Vitruvi
usui , in trecentis stadiis ; aut , ui
insio quam proxime verae accedit, uti vidimus.
eadem sunt
gentis, mutantibus semet umbris So¬
19 Vox disparatae sumenda est, quasi Vitruvius
lis. Itaque umbilici , quem gnomonem appellant, umbra
xisset dissimiliter paratae scilicet distributae : nisi
Aegypto meridiano tempore , aequinoctii die ,
edere mavis, vitiatum esse verbum ab Amanuensibus,
lam dimidiam gnomonis mensuram
gendum esse dispartitae.
loma nona pars gnomonis deest umbr.
10 Haec sunt accipienda, ac si Vitruvius scripserit
pido Ancone superest quinta. Decima in parte Italiae,
ad circuli centrum, quod est in gnomonis extremitate .
