DE ARCHITECTURA 
aquae calidae crebri fontes, eaedem opportunitates possunt similiter con¬ 
currere; sed omnia, uti natura rerum constituit, non ad voluntatem ho¬ 
minum, sed fortuito disparata procreantur. Ergo quibus locis non sunt 
terrosi montes, sed genere materiae * 2, ignis vis per eius venas egre¬ 
diens adurit eam; quod est molle et tenerum exurit, quod autem aspe¬ 
rum relinquit. Itaque uti in Campania exusta terra cinis ", sic in Etru¬ 
ria excocta materia efsicitur carbunculus. Utraque autem sunt egregia in 
structuris; sed alia in terrenis aedificiis, alia etiam in maritimis molibus 
habent virtutem. Est autem materiae potestas mollior quam tofus, soli¬ 
dior quam terra; qua penitus ab imo vehementia vaporis adusta", non¬ 
nullis locis procreatur id genus arenae, qui dicitur carbunculus. 
EMENDATIONES 
ere materiae — Legebatur in Codicibus et Editionibus saec. XV, sed genere materide. Phrasim no¬ 
Jocundus ex arbitrio scripturam ampliavit sic : sed dispositae materiae qualitatem habentes: quae 
verba recepta fuerunt a Machaeropioeo, et a Philandro, approbantibus Barbaro, Laéto, Galiano, Kodo, e 
Bipontina, ita reformata: sed lapideo geuere materiae qualitatem habentes : his adstipulatus est Polenus aufe¬ 
rendo tamen lapideo, quod displicet Stratico . Verum Schneiderus veterem restituit lectionem, quae mihi 
perspicua apparet, si subintelligatur ex quodam. Quodnam autem sit hoce genus materiae, infra declarat V. 
truvius ipse. Longe itaque amandandae sunt locundi additiones, et Philandri necnon Poleni reformationes. 
V. ILLUSTRATIONES 
cinis — Vocem cinis Codicum et Editionum sac. XV abolevit locundus, et ei substituit, docente Codice 
Bononiensi, aliam pulois, sed intempestive, cum reapse pulvis hic sit cinis ex combustione factus. A locundo 
et sequentibus Editoribus merito Schneiderus et Polenus dissentiunt, praceunte Pontedera. 
quid , adusta — Error est in Codicibus et in maxima Editionum parte, in quibus habemus quo... adusto; 
legi enim debet qua ... adusta, cum verba ad materiam referantur. Bonam lectionem, praemonente Fea (Prog. 
p. 18), dederunt Rodus, Bipontina, et Schneiderus. 
ILLUSTRATIONES 
naturae regnum materiam inferendo lapideo-ligneam 
aus interpretati 
12 Futiles audi 
audiamus itaque hunc pleno ore hiantem, Por lo quat 
ribus prolatas. Vitruvium ita loquen 
donde los montes carecen de terreno, y so 
tius. Car aux lieux où les montagnes ne sont pas ter¬ 
dad lapideo-lignea. At quid opus verbis ? 
reuses, mais pleines de rochers ; ita Galianus, ( 
truvius materiam hanc declaravit? Nonne infra dixit 
rosi , ma pietrosi ; ec 
i non sono ter 
potestas mollior quam tofus, so 
ist autem materiae p 
tonus, Wherever, therefore, the mountains 
ensus igitur Vitruvianorum ver 
dior quam terra? S 
are not earthy, but are of a petrisiable kind of sub 
borum est: quod in iis locis, in quibus montes non 
stance ; iuxta eadem principia Rodus, An den Orter 
sunt terrosi, sed ex quodam peculiari genere materiat 
also, wo die Gebirge nicht von erdiger, sondern stei¬ 
mollioris quam tofus, et solidioris quam terra, ignis 
niger Beschaffenheit sind. Sed tantori 
vis per eius vens gradiens adurit eam, et, quod molle 
diçam, eos extra chorum canere: non enim in 
et tenerum est, exurit, quod autem asperum relin¬ 
antum ibi legiti 
textu mentio fit de lapidibus ; sed t 
quit: et ex hac :stione efficitur carbunculus. De hoc 
VBUS dictum est 
genere materiae, uti in EMENDATION 
videsis huius Libri cap. 4. annotationem 3. 
Harmoniam restituisse ratus est Ortisius, novam in