362 
VITRUVIUS. LIB. IX. 
Canalem ligneum sub tigno fixit, ibique trochleas col¬ 
locavit ; per canalem lineam in angulum deduxit, ibi¬ 
que tubulos struxit : in eos pilam plumbeam per lineam 
demitténdam curavit. Ita pondus quum decurrendo in 
angustias tubulorum premeret cœli crebritatem, vehe¬ 
menti decursu per fauces frequentiam cœli compressione 
solidatam extrudens in aerem patentem, offensione et 
tactu sonitus expresserat claritatem. 
Ergo Ctesibius quum animadvertisset, ex tactu cœli 
et expressionibus spiritus voces nasci, his principiis 
usus, hydraulicas machinas primus instruxit. Item aqua¬ 
rum expressione automatas machinas multaque delicia¬ 
rum genera, in his etiam horologiorum ex aqua compa¬ 
rationes, explicuit 106. Primumque constituit cavum ex 
auro perfectum, aut ex gemma terebrata ; ea enim 
nec teruntur percussu aquæ, nec sordes recipiunt, ut 
obturentur. 
Namque æqualiter per id cavum influens aqua suble¬ 
vat scaphium inversum, quod ab artificibus phellos sive 
tympanum dicitur; in quo collocata regula, versatilia 
tympana denticulis aqualibus sunt perfecta : qui denti¬ 
culi alius alium impellentes, versationes modicas faciunt 
et motiones. Item aliae regulae aliaque tympana, ad eum¬ 
dem modum dentata, una motione coacta, versando 
faciunt effectus varietatesque motionum, in quibus mo¬ 
ventur sigilla, vertuntur metæ, calculi aut tona proji¬ 
ciuntur 107, buccinæ canunt, reliquaque parerga. 
In his etiam aut in columna, aut parastatica, hora 
describuntur, quas sigillum egrediens ab imo virgulae