LVIXTIVS. 
ditqu per eosdem gradus, primu m tetrachordum complectens, & iste progressus est a diesi ad diesim, & ad 
ditonum in suis interuallis, & hoc loco diesis est dimidium minoris hemitonij proueniens a diuisione differentia 
extremorum suae habituidinis, ita ut maior pars acutiorem, minor grauiorem teneat. Diesis Graece quoque 
tetartemoria dicitur, ideo Vitr. diesim quartam toni partem dixit, & in hemitonio duas dieses esse affirmat. 
exemplum dieseos, & hemitonij minoris est hoc. tredecim est habitudo extremorum hemitonij minoris, nam 
hemitonium minus his numeris constat 256, 24 3, quorum differentia sunt tredecim, qui numerus in duas 
secatur partes, quarum altera maior est septenario conclusa, altera minor senario collecta, maior ad acutio¬ 
rem, minor ad grauiorem partem collocatur. Eccem igitur quam breuia sunt interualla harmonici tetrachordi, 
10 quae uix possunt ratione moderari, ne dum sensibus comprehendi, ideo alius color, & forma huius generis non 
habetur. Sed cur diesis accipitur pro hemitonio minori, & non pro hemitonio maiori? An quia tetrachordi 
commensus est diatessaron consonantia, quae duobus constat tonis, & hemitonio minori. Tetrachordum chro¬ 
maticum temperatur interuallis, quae diesim, apotomen, & sesquitonum, uel trihemitonium continent, habet 
enim latiora interualla, quàm harmonia, & ideo diuersis coloribus designari potest. in primo, qui molliori 
chromatico datur, scandimus a sesquiuigesima septima per sesquiquartam decimam ad sesquiquintam pro¬ 
portionem, & contrario modo descendimus, ita tamen ut extremi tetrachordi gradus sesquitertiam, hoc est 
diatessaron reddant, imo nec aliam queunt reddere, dum per ea interualla progredimir. Molle autem uoca¬ 
tur, quoniam muitabile querulum, & affectibus plenum est. in secundo colore dicti generis acutior tempera¬ 
tura est ea, quae à sesquiuigesima prima per sesquiundecimam ad sesquisextam progreditur, & hoc quoque loco 
„ secundo huiusmodi colore, qui sintoni chromatici est proprius, diatessaron quoque colligitur. Vocatur autem 
color is sintonus si ad mollem comparatur, minus enim mutabilis, minus querulus, minus est affectibus aptus. 
& hoc quoque loco est, quod consideremus quanti refert ordinationes, & scalas aptare rerum qualitatibus, & 
naturis conuenientes. Sequitur diatonici generis tetrachordum, hoc quia maioribus constat interuallis, multis 
modis collocari potest. Quinque igitur eius generis colores habentur. mollis, intentior, temperatus, sintonus, 
diatonus, in primo, qui mollior, & remissior est a grauiori parte a sesquiseptima per sesquinonam ad sesquiui¬ 
gesimam scandit. Vocaturque mollis, quoniam inter huius generis colores caeteris temperatiorem habitum re¬ 
fert. In secundo uero colore, qui intensior est a sesquiuigesima septima per sesquiseptimam ad sesquioctauam 
transit. uocaturque mollis intentus; quoniam medium est inter mollem, & eum, de quo mox dicemus. Tertius 
color est cum uox à parte grauiori primi gradus ad secundum scandit, sesquiundecima comparatione, inde 
ad tertium effertur sesquidecima, & tandem quarto loco sesquin ona consistit, diatessaron perficiens. Quis 
 
Aoron 
ehr 
Ahron 
Patond 
molle 
non lan 
 
42 | 12 
s 
78 810 
210 252 2/0 | 330 | 66 84 88 
26 345 260 388 
iaton 
inton 
quale 
olle i 
24 
2 
 
21 27 
688 189 216 24 
10 et | 12 | 92 810 | 910 | 36 
192 216 243 246 
uero est, qui non uideat, quam temperato gressi, quàm moderata ascensione figura haius generis aptetur, tri¬ 
60 bus continuatis proportionibus, id est sesquiundecima, sesquidecima, & sesquinona progrediens, ideo tempe¬ 
ratum