Full text: Clavius, Christoph: Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

LIBER TERTIVS. interualla D β, E F. Nam ſi triangulum D E H, concipiatur moueri circa rectam D E, permanebit per-
petuo recta H a, in plano dicti circuli maximi ſectionem α K, facientis; quia ad hunc motum recta H a,
ſemper angulum rectum faciet cum meridiana linea, ita vt neque ad hanc, neque ad illam partem incli-
net, ſicut nec planum illi{us}
circuli in hanc vel illam par
tem inclinatum eſt ad pla- num horologij, ſed rectum est ad ipſum. Quòd ſi trian gulum D β C, rectum ſtatua tur ad horologii planum in recta C D, ita vt ſty’ [?] {us} β k, rectus ſit ad idem planum; intelligatur autem & trian gulum E F α, circa rectam α E, moueri, donec recta C F, rectæ C β, congruat, et punctum F, centro mundi β, ob æqualitatẽ rectarũ C F, C β, at que adeo triangulum ipſun E F α, cum Horizon- teper rectam α E, & cen- trum mundi β, ducto coniun gatur, rectaq́, E F, rectę E β, in plano Meridiani; item co gitetur quoque triangulum D H E, circa meridianam li neam D E, circumagi, donec cum plano Meridiani coniun gatur, congruet omnino triã- gulum D H E, triangulo D β F, in eodem plano Me- ridiani exiſtẽti, adeo vt pun ctum H, in centrum mundi β, cadat: alioquin in plano Meridiani ſuper rectã D E, educerentur ex D, duæ re- ctæ inter ſe ęquales D β, D H, & ex E, alię duæ in- ter ſe ęquales E β, quæ eadẽ eſt, quę E F, & E H, quę ipſi E F, ſumpta eſt ęqualis. quod est abſurdũ. Ex quo efficitur, rectam E H, in eo ſitu eſſe cõmunem ſectio- nem Horizontis ac Meridiani. Igitur cum in planis à meridie declinantibus, vt in trib{us} priorib{us} fi- guris, angul{us} d H E, verſ{us} partes boreales ſit ęqualis altitudini poli, qualem nimirum axis mundi ſu- pra Horizontem cum recta H E, communi ſectione Horizontis ac Meridiani facit verſ{us} partes borea- les, erit recta d H, axis mundi, occurrens meridianę lineę horologij in ρ; ac proinde ρ, centrum erit ho- rologii, ex coroll. propoſ. 21. lib. 1. Si vero axis d H, æquidiſtet lineæ meridianæ D E, non habebit horo- logium centrum. In planis autem à ſeptentrione declinantib{us}, vt in poſteriorib{us} trib{us} figuris, quo- niam angul{us} b H E, æqualis eſt altitudini poli, qualem nimirum axis mundi infra Horizontem cum re- cta H E, communi ſectione Horizontis ac Meridiani facit verſus partes auſtrales, erit recta b H, axis mundi, ac idcirco, vt antea, ρ, centrum erit horologii. Hinc fit tam in illis planis, quàm in his, rectam H M, in plano Meridiani exiſtentem, facientem{q́ue} cum axe H ρ, angulum rectum b H d, ob quadrantem b d, eſſe communem ſectionem Meridiani & Aequatoris, cum axis mundi in centro mundi H, neceſſario ſit perpendicularis, per defin. 3 lib. 11. Eucl. ad eiuſmodi communem ſectionem, propterea quòd axis ad Aequatoris planum rect{us} eſt, ex propoſ. 10. lib. 1. Theod Occurrit igitur Aequator plano horologii in puncto M, propterea{q́ue} per M, ex α, ducenda eſt linea æquinoctialis. Quòd ſi H M, communis ſectio Me ridiani at que Aequatoris paralle [?] la ſit lineæ ipſi meridianę D E, æquidiſtabit planum horologii per D E, duct@m eidem communi ſectioni H M, cum eam non ſecet. Quare per propoſ. 18. lib. 1. ſectiones, qu{as} Meridian{us}, & Aequator cum plano horologii faciunt, parallelæ erunt; atque idcirco per α, ducenda erit linea æquinoctialis æquidiſtans meridianæ lineę D E.

317.1.

50
@@. vndec.
5. figura 0409-01
Figure 1. 5. figura
10
20
30
19. vndec.
7. pri [...]
40
50

RECTAM autem ρ K, ductam ex centro horologii per locum ſtyli, eſſe lineam ſtyli, hoc eſt, com-
munem ſectionem plani horologii, & Meridiani ipſi{us} proprij, perſpicuum eſt. Quoniam enim Meridia-

Waiting...

Note to user

Dear user,

In response to current developments in the web technology used by the Goobi viewer, the software no longer supports your browser.

Please use one of the following browsers to display this page correctly.

Thank you.

powered by Goobi viewer